Yazar: İbrahim Kafesoğlu

Ocak 2020 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2020 

DEMOKRASİDE SOYSUZLAŞMA VE MİLLİYETÇİLİK

İbrahim Kafesoğlu

Fikir sistemi olarak milliyetçilik ile, siyaset ve idare tarzı olan demokrasi arasındaki sıkı alâka malûmdur. Her iki mefhum kütle temayülü, halk iradesi, hürriyet ve adalet çizgisinde birleşir. Biri fikrî temel, diğeri onun tatbikatı durumundaki milliyetçilik ile demokrasi, âdeta içiçe mevcut olabilen ve ancak bir arada bulunmakla mana ve ehemmiyet kazanan, eş değerde, iki içtimaî gerçektir. Hal böyle iken, milliyetçiliği demokrasiye karşı göstermek isteyenler vardır. Bunlar, yalnız belirli “sağcı” zümrenin çıkarlarına hizmet ettiğini ileri sürdükleri milliyetçiliğin, köklü menfaatlerini gözeten demokrasiye zıt bir cereyan olduğunu kabul ederler. Bilhassa “Halk demokrasisi” müdafaacılarınca benimsendiğini…

Devamı
Aralık 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

Milliyetçilik Ve Aile

İbrahim Kafesoğlu0 comment

Milliyetçilikte şahsiyetten bahsederken baba ocağında gelişen şahsiyetin teşekkülünde âile ahlâkının oynadığı role temas etmiştik. Aslında âile insan gruplarının sosyal şekil ve muhtevası yönlerinden fevkalâde mühim bir içtimaî müessesedir. Toplulukların hukukî, iktisadî, siyasî durumlarını anlamak için ilk incelenecek sosyal yapının âile olduğunda ilim adamları fikir birliği halindedirler. Araştırmacılara göre, içtimaî hayatın merkezinde yer alan âile, içtimaî bütünlerin çekirdeği olarak, sosyal kuruluşlara örnek vazifesini görür. Herhangi bir toplulukta, o topluluğun bağlı bulunduğu âile tipinin izlediği daima muhafaza edilmektedir. Bu itibarla, bir memleketin meselâ iktisadî tutumu öğrenilmek istediği zaman âile içindeki üretim-tüketim faaliyetlerinin…

Devamı
Kasım 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

MİLLİYETÇİLİKTE ŞAHSİYET

İbrahim Kafesoğlu0 comment

ŞAHSİYET, konuşmalarımızda ve yazılarımızda sık sık kullandığımız tâbirlerden biridir. Şahsiyet sahibi insan, şahsiyetini kazanmış sanat, şahsiyetli siyaset vb. gibi. Şahsiyet sahibi insan ahlaklı, bilgili, vakarlı, etrafında saygı uyandıran, toplulukta itibarlı kimselerdir. Tarihte, sosyolojide ve felsefede ‘’Büyük adam’’ diye ifade edilen insan tipi bu gibi fertler arasında yetişir. İlimde şahsiyetli büyük insanın hususiyetleri ve millet mukadderatında oynadığı rol üzerinden uzun uzadıya durulmuş ve neticede ‘’Büyük adam’’ların kendi topluluklarını temsil kudreti taşıyan şahsiyetli kimseler olduğu hükmüne varılmıştır. Aslında yine şahsiyetli insanlarla yürütülmesi mümkün olan şahsiyetli siyaset ise, idarî, malî, kültürel vb. sahalarda…

Devamı
Ekim 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ VE TÜRK DİLİ

İbrahim Kafesoğlu0 comment

Millet dil ile var olur. Bir maddi kuvvet ve manevi değerler bütün olan milletin, kendi hayat anlayışı, telâkkileri ve dünya görüşünden kurulu millî kültür muhtevasını ifadeye yarar düşünce ve mefhum kalıpları olan kelimelerin meydana getirdiği dilinden ayrı mütâlaa edilmesine imkân yoktur. Bir milletin varlığı dilinin mevcudiyeti ile anlaşılır. Dilini kaybeden herhangi bir topluluk ‘’millet’’ olmaktan çıkar ve bir daha hatırlanmamak üzere mazinin karanlıklarına gömülür, çünkü dil ile birlikte, kütlelerden millet yapan kültür de ortadan kalkmıştır. Bununla beraber, hâlen ayrı bir dile veya aynı ülkede dil birliğine sahip olmadıkları için bu…

Devamı
Eylül 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

Türkçe’nin Yarını

İbrahim Kafesoğlu0 comment

MiLLET denilen varlığın kutlu bir mahiyet kazanması son yüzyılların insanlığa hediye ettiği en büyük değerlerden biridir. Uzun tarihî tecrübelerden sonra insanlar öğrenmişlerdir ki “kuvvetliler” tarafından eritilerek, yutularak ortadan kalmak tehlikesinden uzak, kendi mânevî havasının huzuru içinde, korkusuzca yaşayabilmek, millet halinde taazzuv etmekle kabildir. Tarih, savaş meydanlarında orduların yenildiklerini, devletlerin yıkıldıklarını, fakat millet seviyesine erişmiş toplulukları yok etmenin mümkün olmadığını gösteren misâllerle doludur. İşte bu gerçek her medenî ülkenin aydınlar zümresini, halk kütlelerini millet olma çabasına sevk etmiş, kültür faaliyetlerine yol açmıştır. Ana gayesi millî varlığı korumağa yönelen kültür çalışmalarında dil…

Devamı
Ağustos 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

TÜRK KÜLTÜRÜNÜN VASIFLARI

İbrahim Kafesoğlu0 comment

İlim, artık milletin bazen soy arılığına bağlayan, bazen siyasî sınırlarla tehdit eden eski tarifin çerçevesini aşmış bulunuyor. Bugün millet denince, fertleri arasında belirli bir kültürün ortak bulunduğu içtimai zümre yani dil, inanç, hayat görüşü, müşterek tarih şuuru, idare ve teşkilât usulü, hukuk anlayışı, örf ve âdet, gelenek, vb. gibi değerlerin bir araya getirdiği insanlardan cemiyet anlaşılmaktadır. Böylece, çeşitli cepheleri ile bir sosyal birliği yaşatmaya elverişli kıymetleri ihtiva eden her kültür bir millet yaratmakta ve buna göre, her millet ayrı bir kültür varlığını ortaya koymaktadır. En aşağı 3500 yıllık bir millet…

Devamı
Temmuz 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

MİLLÎ KÜLTÜRÜN KUDRETİ

İbrahim Kafesoğlu0 comment

Kültürün tarifi hakkındaki geçen yazımızda dil, din, örf ve âdet, hukuk, iktisat, ahlâk, sanat, edebiyat ve teknikten kurulu ve kültürün ayrı bir milleti temsil ettiğini milletlerin ancak kültürleri sayesinde var olabildiğini kültürün bulunmadığı yerde milletinde mevcut olamayacağını belirtmiştik. Millet ve kültür öyle iki kuvvettir ki birbirlerinin hayat kaynağını teşkil ederler. Millet, kültürü meydana getirir kültür de milleti yaşatır. Kültür, millet tarafından zenginleştirilip yükseltilirken kültür de millet topluluğuna hız vererek onu yeni aksiyon ufuklarına doğru iter. Kültür hayatında meydana gelen değişiklikler mühim sosyal hareketlerin başlangıcı olduğu gibi, büyük çaptaki siyasî ve…

Devamı
Haziran 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

KÜLTÜR NEDİR ?

İbrahim Kafesoğlu0 comment

Konuşmada olsun, yazıda olsun kullandığımız kelimelerin, bilhassa terim mâhiyetindeki sözlerin iyi mânâlandırılması anlaşmayı kolaylaştırır, düşüncede gelişme sağlar. Filozoflar, fikir adamları mefhumları açık ifade etmek zarûretini dâima belirtmişlerdir. Bugünkü Türkçemizde sık kullanılan, fakat ne kastedildiği kesin olarak bilinmediği için içtimaî ve eğitim meselelerimizde karışıklıklara sebep olan kelime-terimlerin başında ‘kültür’ sözü gelmektedir. Kültür latince bir sözdür ve toprağı verimlendirmek için çalışma demektir. Daha sonra Avrupa dillerindeki ‘yüksek umumi bilgi’ mânâsı ile dilimize de girmiştir. Nitekim bizde de ilim, edebiyat, sanat bahislerinde fikirler ileri sürenlere ‘kültürlü insan’ demek âdet olmuştur. Fakat kültürün hakîkî…

Devamı
Abide Şahsiyetlerden Nisan 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

TÜRK MİLLETİNİN MEDENİYET YOLU

İbrahim Kafesoğlu0 comment

‘’BÜYÜK DAVAMIZ’’ adlı yazımızda Türk milletini karşılaştığı en mühim problemin çağdaşlaşma olduğunu, bunun, verimsiz ve zararlı bir taklitten ileri geçemeyen Avrupalılaşma ile karıştırılmaması gerektiğini ve esasen, biri mütefekkir, biri devlet adamı iki Türk büyüğünün, Ziya Gökalp ile Atatürk’ün, en doğru şekilde ‘’Muasırlaşma’’ veya ‘’Muasır medeniyet seviyesine yükselme’’ formülleri altında meseleyi vazettiklerini, dâvanın, çağdaş medeniyete dıştan benzeme suretiyle değil, ancak onun ruhunu benimsemekle halledilebileceğini belirtmiştik. Şimdi bunun üzerinde biraz daha durmanın lüzumuna kani duruyoruz. Hiç bir vatansever düşünülemez ki, Türk topluluğunun medenîleşme arzularını muhalif olsun ve milletin bu yoldaki cehitlerine katılmasın.…

Devamı
Mart 2019 Yeni Ufuk Dergisi Yeni Ufuk Dergisi 2019 

BÜYÜK DÂVAMIZ

İbrahim Kafesoğlu0 comment

TÜRKİYE’MİZİN halle muhtaç bir meseleleri vardır. Sosyal meseleler, ekonomi ve eğitim meseleleri, demokrasi meselesi, edebiyat ve güzel sanatların bazı kollarında sözde ‘gerçekçilik’ meselesi, açık tartışmalara mevzu teşkil eden ve mâlûm çevrelerce kesif propaganda malzemesi olarak ortaya sürülen sosyalizm meselesi vb. Fakat aslında Türkiye meselelerinin hepsi bir noktada toplanmaktadır. Görülen karışık manzara tek bir dâvanın çeşitli cephelerinden ve aynı yöne çevrilmiş türlü yollardan başka bir şey değildir. Hakikatte Türkiye’nin ana gayesi, sosyal, kültürel, hukukî, idarî, bütün problemlerinin düğümlendiği büyük dâvası, ‘muasır medeniyet seviyesine yükselme’ diye ifadelendirilen çağdaşlaşma hedefine ulaşmaktır. Bilindiği üzere,…

Devamı