ÜNİVERSİTE VE POLİTİKA

Dün bir mecliste, rektörlü bir iki profesörün İnönü’yü ziyareti konusu açıldı. Aramızda bir Ord. Prof. de vardı. Bir zat ilmin objektif olduğunu ve ilim adamının siyasete karışmaması gerektiğini söyledi. İlimle politika arasındaki münasebet araştırıldı. Konu mihverinden dışarı fırlamak tehlikesi içinde idi. Sabırla dinledikten sonra dedim ki:

Yanılmıyorsam, nazarî ve amelî politikayı, politika ilmiyle günlük politikayı ayırmamız meseleyi halleder. Siyasî düşünce, ilmî ve objektif düşünceye mâni değildir. Bir siyaset ilmi ve bir Siyasal Bilgiler Fakültesi vardır. Politika nazarî tarafıyla bir ilim kolu, amelî tarafıyla bir sanattır. Kariyere mensup bir ilim adamı nazarî politika ile elbette meşgul olabilir fakat günlük politikaya girmez. Girerse, Eucken’in “Politisme” adını verdiği tehlike zuhur eder. Pek iyi bilirsiniz ki tabir, Nobel mükâfatı alan bir filozofundur. Modern cemiyetlerde politikacılığın nasıl bir tehlike halini aldığını izah eder. Bir ilim adamı ilmî düşünceyi bu hastalıktan uzak bulundurmak ödevindedir. Daha doğrusu, nazarî politikaya günlük politikayı bulaştırmaz. Burada düşünce ile aksiyon arasındaki münasebete, Marx’ın Praksi nazariyesine, politikanın felsefe ve sosyoloji ile ilgisi meselesine, siyaset ilmi ile particilik arasındaki farka dikkat etmek zorundayız. Üniversite, günlük politika yapan siyasî partilerin fevkindedir, sosyal ve siyasî tarihi ve hadiseleri ile parti arasındaki fark da buradan gelir ve bu fark inkâr edilemez. Bu, fizik âlimi ile elektrik tesisatçısı ve tamircisi arasındaki farka da benzer. Hatta bir fizik âlimi ile bir elektrik mühendisi arasındaki fark da burada aydınlatıcı mahiyettedir. Bizde akademi kariyerinin araştırma ruhundan ve geleneğinden mahrum olması, her türlü tesirin dışında ilmî zihniyetin yerleşmemiş olmasından değil midir? İlmi siyasete veya ticarete basamak yapanlar, ilmin gayesi olan hakikati değil, kendi kazançlarını arayanlardır. Politika virüsünün üniversitelerimizi sarması ihtimalinden endişe duymamız lazımdır.

KAYNAKÇA

Safa, Peyami. Ötüken Neşriyat. Eğitim, Gençlik, Üniversite. Sf. 302.